اصول مهم قرآنی در تربیت و مدیریت خانه و خانواده !
قرآن کریم این کتاب جامع برنامه های ، سعادت و خوشبختی در خود گوهرهای ارزشمند دارد .در این مقاله برآن هستیم که نکاتی پیرامون مدیریت خانوده با رویکرد قرآن را بیان کنیم در این خصوص قرآن کریم به اندازی دقت و اهتمام دارد که جا دارد کتاب های مفصل را با عنایت به آیات زیبا قرآن نگاشت .
اصل اول: مسئولیت پذیری
یکی از نکات مهم در مدیریت، که در هر سیستم باید به آن توجه شود اهتمام و اهمیت به مسولیت های محوله می باشد ،در محیط خانواده هم که خود زیر بنایی ساخت جامعه می باشد از این اصل یاد شده است ، برای نمونه اگر والدین توجه به مسولیتی که در قبال خانواده دارند نداشته باشد بنیاد این خانواده رو به سوی انحطاط و سستی خواهد رفت ، قرآن کریم اهمیت موضوع را این چنین بیان می کند.
(یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَیْها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُ?ْمَرُونَ(
)اى کسانى که ایمان آوردهاید خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید آتشى که فرشتگانى بر آن گمارده شده که خشن و سختگیرند و هرگز فرمان خدا را مخالفت نمىکنند و آنچه را فرمان داده شدهاند (به طور کامل) اجرا مىنمایند! ) (التحریم: 6(
|
توضیح : در این آیه مبارکه بیان شده که هم خود و هم خانواده خود را از آتش جهنم نجات دهند، این مطلب یعنی این که به شما در قبال خانواده مسولیت مهم واگذار شده وآن مسولیت مهم نگه داشتن خانواده در افتادن در جاده هلاکت و ناپاکی می باشد.
|
اصل دوم: توجه به کرامت انسان
یکی از اصولی مدیریتی در مدیریت قرآنی حفظ جایگاه و ارزش و مقام و کرامت انسان ها می باشد وقتی که ما در قرآن به اهمیت و کرامت انسان مواجه می شویم می بایست این نکته مهم را در عرصه خانه و خانواده هم حفظ کنیم و نسبت به آن بی توجه و غافل نباشیم .این در حالی است که مکتب های غربی از این اصل حداقل در عرصه عمل و وادی رفتاری غافل بوده اند.
(وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً(
)ما فرزندان آدم را کرامت بخشیدیم و بر دریا و خشکی سوار کردیم و از چیزهای خوش و پاکیزه روزی دادیم و بر بسیاری از مخلوقات خویش برتریشان نهادیم)( الاسراء آیه : 70(
|
برای نمونه اگر والدین توجه به مسولیتی که در قبال خانواده دارند نداشته باشد بنیاد این خانواده رو به سوی انحطاط و سستی خواهد رفت ، قرآن کریم اهمیت موضوع را این چنین بیان می کند.
|
یکی از نکات مهم در مدیریت، که در هر سیستم باید به آن توجه شود اهتمام و اهمیت به مسولیت های محوله می باشد ،در محیط خانواده هم که خود زیر بنایی ساخت جامعه می باشد از این اصل یاد شده است
اصل سوم: محبت و مهرورزی
یکی از نکات زیبایی که از آیات و روایات می شود در مدیریت خانواده به بهترین وجه از آن استفاده کرد قرار دادن اصل محبت و خیر خواهی و انس و الفت می باشد، بسیار از مشکلاتی که در بنیاد خانوده به وجود می آید به خاطر غافل شدن از این نکته بسیار مهم قرآنی می باشد چه بسا فرار دختران معصوم از خانه و گرایش به اعتیاد و بزه های اجتماعی به خاطر کم رنگ بودن این اصل در بنیاد خانواده و نقل این خصیصه در مدیریت خانواده باشد .
0وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ )( باید عفو کنند و چشم بپوشند آیا دوست نمىدارید خداوند شما را ببخشد؟! و خداوند آمرزنده و مهربان است! (نور:22(
|
بسیار از مشکلاتی که در بنیاد خانوده به وجود می آید به خاطر غافل شدن از این نکته بسیار مهم قرآنی می باشد |
|
نتیجه گیری : این اصول سه گانه به اندازه ای مهم و مورد قبول اهل خرد می باشد ،که لازم به برهان و ادله نمی باشد تنها مشکلی که وجوددارد، این است که با توجه به بدیهی بودن این اصول و جایگاه آن در زندگی ، شاهد آن هستیم که در وادی عمل با قدرت و توانایی به این اصول پایبند نیستیم و نتوانسته ایم که به نتیجه مطلوب برسیم . و در این میان نباید کوتاهی خود در پایبندی و عمل به دستورات خداوند متعال را به پای ناکارآمدی و کاربردی نبودن این اصول بگذاریم .
|
پى نوشتها :
[1]- سوره احزاب (33) آیه 2.
[2]- سوره قلم (68) آیه 4.
[3]- میزان الحکمه، ج 1، ص 78.
[4]- سنن النبى، ص 58.
[5]- مکارم الاخلاق، ص 5.
[6]- سوره نازعات (79) آیه 40 و 41.
[7]- سوره جاثیه (45) آیه 23.
[8]- سوره حشر (59) آیه 19.
[9]- سوره علق (96) آیه 14.
[10]- سوره منافقون (63) آیه 9.
[11]- سوره حدید (57) آیه 4.
[12]- سوره اعراف (7) آیه 206.
[13]- سوره عنکبوت (29) آیه 17.
[14]- سوره اسراء (17) آیه 23 و 24.
[15]- سوره لقمان (31) آیه 14.
[16]- سوره توبه (9) آیه 120.
[17]- سوره مریم (19) آیه 54.
[18]- سوره مائده (5) آیه 119.
[19]- بحارالانوار، ج 73، ص 203.
[20]- سوره آل عمران (3) آیه 159.
[21]- میزان الحکمه، ج 3، ص 139.
[22]- سوره حجرات (49) آیه 12.
[23]- سوره آل عمران (3) آیه 159.
[24]- سوره فرقان (25) آیه 63.
[25]- سوره لقمان (31) آیه 18 و 19.
[26]- سوره ابراهیم (14) آیه 34.
نویسنده : 